İngilizcede de kelimeler Türkçedeki gibi çoğunlukla köklerden türerler. Bir kelime köküne ek getirerek, anlamını değiştirebilir, yani yeni kelime türetebilirsiniz. Ancak belli ekler belli kelimelere getirilebilir, yani hangi kelimelere hangi eklerin gelebileceğini bilmelisiniz. İngilizcede kelimelerin anlamını değiştirmek için kullanılan ekler belirli kurallar dahilinde getirilir. Ekler kelimelerin başına veya sonuna getirilebilir. Kelimenin başına getirilen eklere “prefix” (ön ek) adı verilir. Kelimenin sonuna getirilen eklere “suffix” (son ek) adı verilir.
İngilizce Kelime Türetme için Kullanılabilecek Ekler
İngilizcede kelime türetmek için kullanılan birçok ek vardır. Bu eklerin kelimelere getirdiği anlamı bilirseniz, türemiş kelimenin anlamını tahmin edebilirsiniz. Aşağıdaki tabloda yer alan ön ekleri (prefix) ve anlamlarını inceleyelim.
| Prefix (ön ek) | Anlamı |
|---|---|
| co- | İle, beraber, birlikte |
| anti- | Karşı |
| auto- | Kendi kendine |
| counter- | Karşıt |
| de- | Karşıt, ters |
| dis- | Olumsuzluk |
| ex- | Eski |
| il- | Olumsuzluk |
| in- | Olumsuzluk |
| mis- | Yanlış, hatalı |
| non- | Olmayan, dışında kalan |
| over- | Aşırı |
| pre- | Öncesi |
| pro- | İleri seviye |
| re- | Tekrar |
| un- | Olumsuzluk |
| bi- | İki |
| multi- | Çoğul, birden çok |
| poly- | İkiden fazla, birçok |
| uni- | Tek |
| inter- | Arası, arasında |
| mid- | Ortasında |
| out- | Daha fazla, dış |
| semi- | Yarım |
| under- | Alt, altında |
| mal- | Kötü |
| mega- | Büyük |
| micro- | Küçük |
| post- | Sonrası |
| tele- | Uzak, uzaktan |
| sub- | Alt |
| im- | Olumsuzluk |
| super- | Daha gelişmiş |
| contra- | Karşıt, zıt |
Co (İle, Beraber, Birlikte) İngilizce Eki ile Sözcük Türetme
“Co-” ön eki İngilizce kelimelere birliktelik anlamı katmak için kullanılır. Aşağıdaki tabloda yer alan “co-” eki kullanılarak türetilmiş kelime örneklerini ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Coexistence | Bir arada var olma |
| Coexistent | Beraber var olan |
| Coextensive | Eş süreli |
| Cofounder | Kurucu ortak |
| Cofunction | Eş işlev |
| Cohabitant | Aynı ortamda yaşayan |
| Coinfection | Koenfeksiyon |
| Coinsurance | Ortak sigorta |
| Cooperation | İşbirliği |
| Cooptation | Oy birliğiyle seçme |
| Co-pilot | Yardımcı pilot |
“Co-” eki kullanılarak türetilen kelimelerin cümle içinde hangi anlamlarda kullanıldığını daha iyi kavramak için aşağıda yer alan cümle örneklerini inceleyelim.
My father established a company with my uncle as his cofounder.
(Babam, amcamın kurucu ortak olduğu bir şirket kurdu.)
In our company, cooperation is the key to success.
(Bizim şirketimizde, işbirliği başarının anahtarıdır.)
The co-pilot can take over if something happens to the pilot.
(Pilota bir şey olursa yardımcı pilot görevi devralabilir.)
Contra (Karşıt, Zıt) İngilizce Eki ile Sözcük Türetme
“Contra-” ön eki İngilizce kelimelerde karşıt, zıtlık içeren anlamlarına gelmektedir. Aşağıdaki tabloda yer alan “contra-” eki kullanılarak türetilmiş kelime örneklerini ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Contradict | Çelişmek, zıttını söylemek |
| Contraindicate | Tedavinin uygun olmadığını göstermek |
| Contraception | Doğum kontrolü |
| Contravention | Çelişki |
| Contravener | Aykırı olan |
| Contrastive | Zıt, karşılaştırmalı |
| Contralateral | Karşı tarafla ilgili |
“Contra-” eki kullanılarak oluşturulan kelimelerin anlamlarını daha iyi kavramak için aşağıda yer alan cümle örneklerini ve Türkçe çevirilerini inceleyelim inceleyelim.
Your statements contradict each other.
(İfadeleriniz birbirleriyle çelişiyor.)
We will do a contrastive study between American literature and English Literature.
(Amerikan edebiyatı ile İngiliz Edebiyatı arasında karşılaştırmalı bir inceleme yapacağız.)
This drug is contraindicated in people with liver or kidney impairment.
(Bu ilaç, karaciğer veya böbrek yetmezliği olan kişilerde tedaviye uygun değildir.)
De (Karşıt, Ters) İngilizce Eki ile Sözcük Türetme
“De-” ön eki İngilizce kelimelere olumsuzluk ve karşıtlık anlamı katarak bulunduğu sözcüğü negatifleştirir. Aşağıdaki tabloda yer alan “-de” ön eki almış kelimeleri ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Deactivate | Etkisizleştirmek |
| Decode | Deşifre etmek |
| Decommission | Hizmetten ayrılma |
| Decompose | Çözünmek, ayrışmak |
| Deconstruct | Parçalara ayırmak |
| Decontaminate | Bulaşıcı maddelerden temizlemek |
| Deflate | Havasını indirmek, fiyat düşürmek |
| Deform | Biçimini bozmak |
| Derail | Raydan çıkarmak |
“De-” ön eki ile oluşturulan kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için hazırladığımız cümle örnekleri ve Türkçe çevirileri aşağıda yer almaktadır.
Plastic waste cannot decompose in nature for a long time.
(Plastik atıklar doğada uzun süre ayrışamazlar.)
The balloons deflated during my birthday party.
(Balonlar doğum günü partim sırasında söndü.)
We should deactivate all chemical facilities.
(Tüm kimyasal tesisleri etkisiz hale getirmeliyiz.)
Inter (Arası, Arasında) İngilizce Eki ile Sözcük Türetme
“Inter-” ön eki İngilizce kelimelere arası, arasında anlamları katar. Aşağıdaki tabloda yer alan “inter-” ön eki almış kelimeleri ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Interaction | Etkileşim |
| Intercede | Araya girmek |
| Interfere | Müdahale etmek |
| Interlude | Ara dönem |
| International | Uluslararası |
| Interrelated | Birbiri ile alakası olan |
| Intermediate | Orta seviye |
| Interface | Arayüz |
| Interdependence | Dayanışma |
| Intertwined | Birbirine dolanmış, iç içe |
| Interlocking | İç içe geçmiş |
| Intermittent | Aralıklı |
| Interlinked | Birbiriyle bağlantılı |
Aşağıda yer alan “Inter-” ön eki almış kelimelerle cümle örneklerini inceleyerek, kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilirsiniz.
They were fighting but I didn’t want to intercede.
(Kavga ediyorlardı ama araya girmek istemedim.)
The cables are intertwined.
(Kablolar iç içe geçmiş.)
This is an international competition.
(Bu uluslararası bir yarışma.)
Mis (Yanlış olan, hatalı) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Mis-” ön eki bulundukları kelimelere “yanlış, hatalı” anlamı katar. Aşağıdaki tabloda “mis-” eki alan kelime örneklerini ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Misbehave | Kötü davranmak |
| Miscount | Yanlış hesap etmek |
| Misdirect | Yanlış yön göstermek |
| Misfortune | Şanssızlık |
| Mislead | Yanlış yönlendirmek |
| Mismatch | Yanlış eşleşme |
| Misplace | Yanlış yere koymak |
| Misprint | Yanlış basmak |
| Misquote | Birinin sözünü yanlış tekrarlamak |
| Misremember | Yanlış hatırlamak |
| Misspell | Yanlış hecelemek |
| Mistreat | Kötü davranmak |
| Misunderstand | Yanlış anlamak |
“Mis-” ön eki alan kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için hazırladığımız cümle örnekleri aşağıda yer almaktadır.
I often misunderstand other people’s intentions.
(Ben sıklıkla diğer insanların niyetlerini yanlış anlarım.)
The boss scolded me because I misplaced the products.
(Ürünleri yanlış yerleştirdiğim için patron beni azarladı.)
She has no friends because she mistreats everyone.
(Onun hiç arkadaşı yok çünkü herkese kötü davranıyor.)
Multi (Çoğul, Birden çok) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Multi-” ön eki İngilizce kelimelere getirildiğinde çoklu, birden çok anlamı verir. “Multi-” ön eki almış kelimeler aşağıdaki tabloda anlamlarıyla birlikte yer almaktadır.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Multicellular | Çok hücreli |
| Multicolored | Çok renkli |
| Multicultural | Çok kültürlü |
| Multifaceted | Çok yüzlü |
| Multiform | Çok şekilli |
| Multilateral | Çok kenarlı, çok taraflı |
| Multilayered | Çok katmanlı |
| Multimillionaire | Multimilyoner |
“Multi-” ön eki alan kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için hazırladığımız cümle örnekleri aşağıda yer almaktadır.
Animals are multicellular organisms.
(Hayvanlar çok hücreli organizmalardır.)
Multilateral trade agreements are beneficial to the global economy.
(Çok taraflı ticaret anlaşmaları küresel ekonomi için faydalıdır.)
You can change the shape of this multiform bicycle.
(Bu çok biçimli bisikletin şeklini değiştirebilirsin.)
Non (Olmayan, dışında kalan) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Non-” ön eki İngilizce kelimelere olmayan, dışında kalan anlamları katar. Aşağıdaki tabloda yer alan “non-” ön eki almış kelimeleri ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Nonconformist | Topluluğa uymayan |
| Nonsmoker | Sigara içmeyen |
| Nonfiction | Kurgu olmayan |
| Nonscheduled | Programlanmamış |
| Noncommitted | Yükümlülük altına girmemiş |
| Noncommissioned | Resmen görevli olmayan |
| Nonrestrictive | Kısıtlayıcı olmayan |
| Nonthreatening | Tehdit edici olmayan |
| Noncancerous | Kanser yapmayan |
| Nonalcoholic | Alkolsüz |
Aşağıda yer alan “non-” ön eki almış kelimelerle cümle örneklerini inceleyerek bu kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilirsiniz.
I like reading nonfiction books.
(Kurgu olmayan kitaplar okumayı seviyorum.)
The law is nonrestrictive about these issues.
(Kanun bu konularda sınırlayıcı değildir.)
I approached her in a nonthreatening way.
(Tehdit edici olmayan bir şekilde ona yaklaştım.)
Out (Dahası, fazlası) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Out-” ön eki İngilizce kelimelere dahası, fazlası, dışında anlamları katar. Aşağıdaki tabloda yer alan “out-” ön eki almış kelimeleri ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Outrageous | Şoke edici |
| Outpatient | Ayakta tedavi edilen hasta |
| Outperform | Daha iyi yapmak |
| Outpour | Taşma, içini dökme |
| Outcompete | Üstün gelmek |
| Outgoing | Dışa dönük |
| Outdoor | Dış mekan |
| Outfielder | Dış saha oyuncusu |
| Outflowing | Dışarı akan |
| Outcome | Sonuç |
| Outcast | Dışlanmış |
| Outclass | Üstünlük sağlamak |
| Outrun | Daha hızlı koşmak, kaçmak |
| Outlook | Görünüm |
| Outbreak | Salgın, başlama, patlak verme |
Aşağıda yer alan “out-” ön eki almış kelimelerle cümle örneklerini inceleyerek bu kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilirsiniz.
She outperformed her coworkers but she was never rewarded.
(İş arkadaşlarından daha iyi performans gösterdi ama asla ödüllendirilmedi.)
He has lots of friends because he’s outgoing.
(O dışa dönük olduğu için bir sürü arkadaşı var.)
The outbreak of war ruined our lives.
(Savaşın patlak vermesi hayatlarımızı mahvetti.)
Over (Aşırı) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Over-” ön eki getirildiği İngilizce sözcüklere aşırı, üst anlamı katar. Aşağıdaki tabloda yer alan “over-” ön eki almış kelime örneklerini ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Overboard | Gemiden denize |
| Overcoat | Palto |
| Overhang | Üzerinde asılı kalmak, üzerine süslü şeyler asmak |
| Overlap | Örtüşmek |
| Overlord | Derebeyi |
| Overrun | Makine vb fazla çalıştırmak |
| Overthrow | Alaşağı etmek |
| Overact | Abartılı davranmak |
| Overactive | Aşırı aktif |
| Overcrowded | Fazla kalabalık |
| Overfull | Fazla dolu |
| Oversupply | Fazla tedarik etmek |
| Overweight | Fazla kilolu |
| Overcome | Üstesinden gelmek |
Aşağıda yer alan “over-” ön eki almış kelimelerle cümle örneklerini inceleyerek bu kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilirsiniz.
I have overrun the washing machine and it broke down.
(Çamaşır makinesini fazla çalıştırdım ve bozuldu.)
Our roof and our neighbour’s roof overlap.
(Bizim çatımızla komşumuzun çatısı örtüşüyor.)
He overthrew his father and became the king.
(Babasını devirdi ve kral oldu.)
Post (Sonrası) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Post-” ön eki İngilizce kelimelerde sonrası anlamlarına gelmektedir. Aşağıdaki tabloda yer alan “post-” eki kullanılarak türetilmiş kelime örneklerini ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Postgame | Oyun sonrası |
| Postseason | Sezon sonrası |
| Postpone | Ertelemek |
| Postnatal | Doğum sonrası |
| Postgraduate | Mezuniyet sonrası, lisansüstü |
“Post-” ön eki kullanılarak oluşturulan kelimelerin anlamlarını daha iyi kavramak için aşağıda yer alan cümle örneklerini ve Türkçe çevirilerini inceleyelim inceleyelim.
I am a postgraduate student.
(Ben bir lisansüstü öğrencisiyim.)
We had to postpone our honeymoon due to financial problems.
(Maddi sıkıntılardan dolayı balayımızı ertelemek zorunda kaldık.)
I had postnatal cramps for two weeks.
(İki hafta boyunca doğum sonrası krampları yaşadım.)
Pre (Öncesi) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Pre-” ön eki getirildiği İngilizce kelimelere öncesi anlamı verir. Aşağıdaki tabloda yer alan “pre-” eki kullanılarak türetilmiş kelime örneklerini ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Prefix | Ön ek |
| Prejudice | Ön yargı |
| Preview | Önceden görmek |
| Prevent | Önlemek |
| Predict | Tahmin etmek |
| Prepare | Hazırlanmak |
| Precaution | Önceden alınan önlem |
| Preschool | Okul öncesi |
| Preorder | Ön sipariş |
| Precook | Önceden pişirmek |
“Pre-” ön eki kullanılarak oluşturulan kelimelerin anlamlarını daha iyi kavramak için aşağıda yer alan cümle örneklerini ve Türkçe çevirilerini inceleyelim inceleyelim.
We received a great number of preorders.
(Çok sayıda ön sipariş aldık.)
We precook the chicken, otherwise we can’t serve chicken salads on time.
(Tavuğu önceden pişiriyoruz, aksi takdirde tavuklu salataları zamanında servis edemeyiz.)
We should take precautions against a flood.
(Sel felaketine karşı önlem almalıyız.)
Re (Tekrar) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Re-” ön eki getirildiği İngilizce kelimelere tekrar anlamı verir. Aşağıdaki tabloda yer alan “re-” eki kullanılarak türetilmiş kelime örneklerini ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Rebuild | Yeniden inşa etmek |
| Rewrite | Yeniden yazmak |
| Redo | Yeniden yapmak |
| Revise | Tekrar gözden geçirmek |
| Reflect | Yansıtmak |
| Relive | Yeniden yaşamak |
| Repeat | Tekrarlamak |
| Revenge | İntikam almak |
| Retrieve | Geri almak |
| Return | Geri dönmek |
| Replay | Yeniden oynamak, yeniden çalmak |
| Refresh | Tazelemek |
“Re-” ön eki kullanılarak oluşturulan kelimelerin anlamlarını daha iyi kavramak için aşağıda yer alan cümle örneklerini ve Türkçe çevirilerini inceleyelim inceleyelim.
My sister returned home after her graduation.
(Ablam mezuniyetinden sonra eve döndü.)
Shiny things reflect sunlight.
(Parlak şeyler güneş ışığını yansıtır.)
He replayed his favorite song for hours.
(Saatlerce en sevdiği şarkıyı tekrar çaldı.)
Sub (Alt) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Sub-” ön eki bulunduğu İngilizce kelimelere alt anlamı kadar. Aşağıda yer alan “sub-” ön eki almış kelime örneklerini ve Türkçe anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Subject | Konu |
| Subway | Metro |
| Submit | Sunmak, ibraz etmek |
| Subtle | Hemen göze çarpmayan |
| Submarine | Denizaltı |
| Subheading | Alt başlık |
| Submerge | Suyun içine batırmak |
“Sub-” ön eki kullanılarak oluşturulan kelimelerin anlamlarını daha iyi kavramak için aşağıda yer alan cümle örneklerini ve Türkçe çevirilerini inceleyelim inceleyelim.
My essay has six subheadings.
(Benim makalemde altı tane alt başlık var.)
I will take the subway to work.
(İşe gitmek için metroya bineceğim.)
This novel makes subtle criticism about capitalism.
(Bu roman, kapitalizm hakkında hemen göze çarpmayan bir eleştiri yapıyor.)
Super (Daha gelişmiş) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Super-” ön eki bulunduğu İngilizce kelimelere daha gelişmiş anlamı kadar. Aşağıda yer alan “super-” ön eki almış kelime örneklerini ve Türkçe anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Superman | Süper adam |
| Superstar | Süper star |
| Superintendent | Amir, yönetici, başkomiser |
| Supervisor | Denetmen |
| Superlative | En üstün derece |
“Super-” ön eki kullanılarak türetilen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavramak için aşağıda yer alan cümle örneklerini ve Türkçe çevirilerini inceleyelim inceleyelim.
The superintendent will visit our school.
(Müfettiş okulumuzu ziyaret edecek.)
They are observed by a supervisor.
(Onlar bir denetmen tarafından gözleniyorlar.)
He is a superstar with lots of fans.
(O bir çok fanı olan bir süper star.)
Uni (Tek, yalnız) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Uni-” ön eki İngilizce kelimelere tek, yalnız anlamı katmak için kullanılır. Aşağıdaki tabloda yer alan “uni-” eki kullanılarak türetilmiş kelime örneklerini ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Unicameral | Tek meclisi olan parlamento |
| Unicorn | Tek boynuzlu at |
| Unicycle | Tek tekerlekli bisiklet |
| Uniform | Üniforma |
| Unify | Bütünleştirmek, birleştirmek |
| Unilateral | Tek yanlı |
| Union | Birlik |
| Unique | Tek, eşsiz |
| Unisex | İki cinsiyet için de uygun |
| Unit | Birlik |
| Unite | Birleştirmek |
“Uni-” ön eki kullanılarak türetilen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavramak için aşağıda yer alan cümle örneklerini ve Türkçe çevirilerini inceleyelim inceleyelim.
We are creating a unit with new members.
(Yeni üyelerle bir birlik oluşturuyoruz.)
They are all wearing the same uniform.
(Hepsi aynı üniformayı giyiyor.)
You can’t have seen a unicorn.
(Tek boynuzlu at görmüş olamazsın.)
Under (Altında, hâlinde) Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“Under-” ön eki İngilizce kelimelere altında, halinde anlamı katmak için kullanılır. Aşağıdaki tabloda yer alan “under-” eki kullanılarak türetilmiş kelime örneklerini ve anlamlarını inceleyelim.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Underarm | Koltuk altı |
| Underbrush | Ağaç altındaki çalılık |
| Underwear | İç giyim |
| Underclothes | İç giyim |
| Undercooked | Pişmemiş |
| Undercurrent | Gizli etki, dip akıntısı |
| Underdog | Kazanma şansı az olan kimse |
| Underestimate | Küçümsemek |
| Undervalue | Küçümsemek, azımsamak |
| Underfoot | Ayak altı, hor görülmüş |
“Under-” ön eki kullanılarak türetilen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavramak için aşağıda yer alan cümle örneklerini ve Türkçe çevirilerini inceleyelim inceleyelim.
You shouldn’t underestimate your rivals.
(Rakiplerini küçümsememelisin.)
These stores sell underwear.
(Bu mağazalar iç çamaşırı satıyor.)
This steak is undercooked.
(Bu biftek pişmemiş.)
İngilizcede Son Ekler ile Sözcük Türetme
Kelimelerin anlamını değiştirerek yeni kelime üretmek için kelimelerin sonuna eklenen eklere “suffix” yani son ek adı verilir. Son eklerin hangi amaçla kullanıldıklarını bilirseniz, bu eklerin kullanıldığı türemiş kelimelerin anlamını tahmin edebilirsiniz. Aşağıda son eklerin kelimelere getirdikleri anlamlar ve bu kelimelere örnekler yer almaktadır.
-Er Son Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“-Er” son eki, çoğunlukla kelime kökünde belirtilen işi yapan kişiden bahsetmek için kullanılır. Genellikle bu eki alan kelimeler mesleklerdir. Aşağıdaki tabloda “-er” son eki alan kelimeler ve Türkçe anlamları yer almaktadır.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Reporter | Muhabir |
| Fighter | Dövüşçü |
| Watcher | İzleyici |
| Writer | Yazar |
| Listener | Dinleyici |
| Calculator | Hesap makinesi |
| Conductor | Kondüktör |
| Teacher | Öğretmen |
| Banker | Bankacı |
| Cooker | Aşçı |
“-Er” son eki alarak türetilen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için “-er” son aki almış kelimelerle cümle örneklerini inceleyebilirsiniz.
I forgot to bring my calculator to the exam.
(Sınava hesap makinemi getirmeyi unuttum.)
She’s a writer, she has eight published novels.
(O bir yazar, yayınlanmış sekiz romanı var.)
I’m a good listener, so you can tell me anything.
(Ben iyi bir dinleyiciyim, o yüzden bana her şeyi anlatabilirsin.)
-Ment Son Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“-Ment” son eki genellikle fiilleri isme dönüştürmek için kullanılır. Aşağıdaki tabloda “-ment” son eki almış kelime örnekleri ve anlamları yer almaktadır.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Development | İlerleme, gelişme |
| Punishment | Cezalandırma |
| Unemployment | İşsizlik |
| Disappointment | Hayal kırıklığı |
| Accomplishment | Başarı |
| Understatement | Olduğundan hafif beyan etme |
| Acknowledgment | Onay, kabul etme |
| Discouragement | Cesaretini kırma |
“-Ment” son eki alarak türetilen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için “-ment” son eki almış kelimelerle cümle örneklerini inceleyebilirsiniz.
He deserved a heavier punishment than this.
(Bundan daha ağır bir ceza haketmişti.)
She outshined me with her accomplishments.
(Başarılarıyla beni gölgede bıraktı.)
Seeing her development made me jealous.
(İlerlemesini görmek beni kıskandırdı.)
-Ism Son Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“-Ism” son eki genellikle kavram veya ideolojilerden bahsetmek için kullanılır. Aşağıdaki tabloda “-ism” son eki almış kelimeler ve Türkçe anlamları yer almaktadır.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Fundamentalism | Köktencilik |
| Utilitarianism | Menfaatçılık |
| Constructivism | Yapısalcılık |
| Sensationalism | Heyecan ve coşku merakı |
| Traditionalism | Gelenekçilik |
| Exceptionalism | İstisnacılık |
| Existentialism | Varoluşçuluk |
“-Ism” son eki alarak türetilen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için “-ism” son aki almış kelimelerle cümle örneklerini inceleyebilirsiniz.
Utilitarianism focuses on society instead of individual needs.
(Faydacılık, bireysel ihtiyaçlar yerine topluma odaklanır.)
Constructivism is a theory which says learners construct knowledge instead of passively taking in information.
(Yapısalcılık, öğrencilerin pasif olarak bilgiyi almak yerine bilgiyi oluşturduklarını söyleyen bir teoridir.)
Existentialism is a philosophical perspective which focuses on the individual’s understanding of the world.
(Varoluşçuluk, bireyin dünyayı anlayışına odaklanan felsefi bir bakış açısıdır.)
-Ist Son Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“-Ist” son eki İngilizce kelimelere getirildiğinde genellikle o kelimede bahsedilen işi yapan kişiyi tanımlar. Aşağıdaki tabloda “-ist” son eki alan kelime örnekleri ve Türkçe anlamları yer almaktadır.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Fundamentalism | Köktencilik |
| Utilitarianism | Menfaatçılık |
| Constructivism | Yapısalcılık |
| Sensationalism | Heyecan ve coşku merakı |
| Traditionalism | Gelenekçilik |
| Exceptionalism | İstisnacılık |
| Existentialism | Varoluşçuluk |
“-Ist” son eki alarak türetilen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için “-ism” son aki almış kelimelerle cümle örneklerini inceleyebilirsiniz.
My father is a receptionist.
(Babam bir resepsiyonist.)
Mary Wollstonecraft is a feminist writer.
(Mary Wollstonecraft feminist bir yazardır.)
This novel is written by a psychiatrist.
(Bu roman bir psikiyatrist tarafından yazıldı.)
İngilizcede İsimden Fiil Türetmek için Kullanılan Ekler
İngilizcede kelime türetme yöntemlerinden biri de isimleri fiil haline getirmektir. İsimleri fiil haline getirmek için kullanılan belli ekler vardır. İsimden fiil türetmek için kullanılan ekler aşağıda yer alan başlıklarda işlenmiştir.
-Ify Son Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
İsimden fiil türetirken kullanılan eklerden biri “-ify” son ekidir. “-ify” son eki alarak isimden fiile dönüşen kelimelere örnekler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Diversify | Çeşitlendirmek |
| İntensify | Yoğunlaştırmak |
| Exemplify | Örneklendirmek |
| Indemnify | Dokunulmazlık vermek |
| Personify | Karakterize etmek |
| Scecify | Belirtmek (ayrıntılı) |
“-Ify” son eki alarak türetilen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için “-ify” son eki almış kelimelerle cümle örneklerini inceleyebilirsiniz.
We need to diversify our products.
(Ürünlerimizi çeşitlendirmemiz gerekiyor.)
Greek gods and goddesses personify the forces of nature.
(Yunan tanrıları ve tanrıçaları doğanın güçlerini karakterize eder.)
You should specify which brand of bag you want.
(Hangi marka çanta istediğinizi belirtmelisiniz.)
-Ise Son Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
İsimden fiil türetirken kullanılan bir diğer ek “-ise” son ekidir. “-ise” son eki alarak isimden fiile dönüşen kelimelere örnekler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Advertise | Reklamını yapmak |
| Advise | Öneri vermek |
| Apprise | Bilgi vermek, haber yapmak |
| Chastise | Cezalandırmak, ağır şekilde azarlamak |
| Circumcise | Sünnet emek |
| Comprise | Kapsamak, içermek |
| Compromise | Anlaşmak, uzlaşmak |
“-Ise” son eki alarak türetilen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için “-ise” son aki almış kelimelerle cümle örneklerini inceleyebilirsiniz.
We can’t advertise this product.
(Bu ürünün reklamını yapamayız.)
Each unit comprises seven members.
(Her birlik yedi üye içeriyor.)
They are unwillling to compromise with us.
(Bizimle uzlaşmaya gönüllü değiller.)
İngilizcede İsimden Sıfat Türetmek için Kullanılan Ekler
İngilizcede kelime türetmenin bir diğer yolu da isimleri (nouns) sıfatlara (adjectives) dönüştürmektir. İsimleri sıfat haline getirmek için kullanılan ekler aşağıda yer alan başlıklarda işlenmiştir.
-Ic Son Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“-Ic” son eki ile isimler sıfatlara dönüştürülebilir. Aşağıdaki tabloda “-ic” son eki alarak isimden sıfata dönüşmüş kelimelere örnekler yer almaktadır.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Classic | Klasik |
| Drastic | Şiddetli, esaslı, ciddi seviyede |
| Arctic | Buzul, kutup |
| Basic | Temel, esas |
| Aerobic | Aerobik, havada yaşayan |
| Dramatic | Dramatik |
| Exotic | Egzotik |
“-Ic” son eki alarak türetilen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için “-ic” son eki almış kelimelerle cümle örnekleri hazırladık.
The novel tells the dramatic story of a disabled woman.
(Roman, engelli bir kadının dramatik öyküsünü anlatıyor.)
She doesn’t have the basic skills required for this job.
(Bu iş için gereken temel becerilere sahip değil.)
There is a drastic change in her grades.
(Notlarında ciddi bir değişiklik var.)
-proof Son Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“-Proof” son eki ile isimler sıfata dönüştürülebilir. Bu ek, getirildiği isimlere geçirmez, dayanıklı anlamı katar. Aşağıdaki tabloda “-proof” son eki alarak isimden sıfata dönüşmüş kelimelere örnekler yer almaktadır.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Foolproof | Dört dörtlük, mükemmel |
| Ovenproof | Fırına girebilen |
| Fireproof | Ateş geçirmez |
| Windproof | Rüzgar geçirmez |
| Heatproof | Sıcak geçirmez |
| Leakproof | Sızıntı geçirmez |
| Rustproof | Pas tutmaz |
| Waterproof | Suya dayanıklı |
| Bullet-proof | Kurşun geçirmez |
“-Proof” son eki alarak isimden sıfata dönüşen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için “-proof” son eki almış kelimelerle cümle örnekleri hazırladık.
This window is made of bullet-proof glass.
(Bu pencere kurşun geçirmez camdan yapıldı.)
I use waterproof concealer.
(Suya dayanıklı kapatıcı kullanıyorum.)
I don’t think this plate is ovenproof.
(Bu tabağın fırına dayanıklı olduğunu düşünmüyorum.)
-free Son Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“-Free” son eki, isimleri sıfata dönüştürmek için kullanılan eklerden biridir. Bu ek, getirildiği isimlere “-sız/-siz” anlamı katar. Aşağıdaki tabloda “-free” son eki alarak isimden sıfata dönüşmüş kelimelere örnekler yer almaktadır.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Carefree | Kaygısız, üzüntüsüz |
| Germfree | Mikropsuz |
| Sugar-free | Şekersiz |
| Scotfree | Kazasız belasız, sağ salim |
| Woodfree | Hamur kağıt |
| Dustfree | Tozsuz |
| Gluten-free | Glutensiz |
| Lactose-free | Laktozsuz |
| Alcohol-free | Alkolsüz |
“-Free” son eki alarak isimden sıfata dönüşen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için “-free” son eki almış kelimelerle cümle örnekleri hazırladık.
Do you have gluten-free cookies?
(Glutensizkurabiyeleriniz var mı?)
You should drink lactose-free milk.
(Laktozsuz süt içmelisin.)
You have to keep yourself germ-free after getting a piercing.
(Piercing yaptırdıktan sonra kendinizi mikroplardan uzak tutmalısınız.)
-less Son Eki ile İngilizce Sözcük Türetme
“-Less” son eki, isimleri sıfata dönüştürmek için kullanılan eklerden biridir. Bu ek, getirildiği isimlere “-sız/-siz” ve “-mez/-maz” anlamı katar. Aşağıdaki tabloda “-less” son eki alarak isimden sıfata dönüşmüş kelimelere örnekler yer almaktadır.
| Word | Kelime |
|---|---|
| Harmless | Zararsız |
| Careless | Umursamaz |
| Nameless | Adsız |
| Heartless | Kalpsiz |
| Meaningless | Anlamsız |
| Countless | Sayısız |
| Useless | İşe yaramaz, kullanışsız |
| Doubtless | Kuşkusuz |
| Endless | Sonsuz |
| Fearless | Korkusuz |
| Helpless | Çaresiz |
| Homeless | Evsiz |
| Tasteless | Lezzetsiz, zevksiz |
| Shameless | Utanmaz, terbiyesiz |
“-Less” son eki alarak isimden sıfata dönüşen kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için “-less” son eki almış kelimelerle cümle örnekleri hazırladık.
Black snakes are harmless.
(Siyah yılanlar zararsızdır.)
Thanks for your useless comment.
(İşe yaramaz yorumun için teşekkürler.)
I don’t want to listen to your meaningless speech.
(Senin anlamsız konuşmanı dinlemek istemiyorum.)
İngilizcede Sözcüklerin Hem Fiil hem de İsim Olarak Kullanılabilmesi (Conversion)
İngilizcede bir kelimenin hem isim hem de fiil olarak kullanılabilmesine conversion (dönüştürme) adı verilir. Bu sayede ek getirmeden kelimenin anlamı değiştirilmiş, yani yeni anlamda bir kelime türetilmiş olur. Aynı kelimenin nasıl hem isim hem de fiil olarak kullanıldığını daha iyi kavrayabilmeniz için aşağıda bu kelimelerle örnek cümleler yer almaktadır.
I didn’t read her text.
(Ben onun mesajını okumadım.)
I will text you.
(Sana mesaj atacağım.)
İlk cümlede “text” (mesaj) kelimesi isim olarak kullanılmıştır. İkinci cümledeki “text” (mesaj atmak) kelimesi ise fiil olarak kullanılmıştır.
I poured the milk into a bootle.
(Sütü şişeye döktüm.)
We will bottle the milk.
(Sütü şişeleyeceğim.)
İlk cümlede “bottle” (şişe) kelimesi isim olarak kullanılmıştır. İkinci cümledeki “bottle” (şişelemek) kelimesi ise fiil olarak kullanılmıştır.
These rocks are categorized by their shapes.
(Bu kayalar şekillerine göre sınıflandırılır.)
I shape the clay with my hands.
(Çamuru ellerimle şekillendiriyorum.)
İlk cümlede “shape” (şekil) kelimesi isim olarak kullanılmıştır. İkinci cümledeki “shape” (şekillendirmek) kelimesi ise fiil olarak kullanılmıştır.
İngilizcede Bileşik Kelime Türetme (Compounding)
İngilizcede iki farklı sözcüğü birleştirerek yeni bir sözcük oluşturmaya “compounding” (birleştirme) adı verilir. İki ayrı kelimenin birleşimiyle oluşturulan kelimenin artık yeni bir anlamı vardır. Aşağıdaki tabloda hangi kelimelerin birleştirildiği gösterilerek bileşik kelimelere örnekler verilmiştir.
| Word (Kelime) | Word (Kelime) | Compound (Bileşik Kelime) |
|---|---|---|
| Earth (Yeryüzü) | Quake (Sarsıntı) | Earthquake (Deprem) |
| Fire (Yangın) | Fighter (Dövüşçü) | Firefighter (İtfaiyeci) |
| Heart (Kalp) | Breaking (Kırılma) | Heartbreaking (Yürek burkucu) |
| Body (Vücut) | Guard (Siper) | Bodyguard (Koruma) |
| Fire (Ateş) | Fly (Sinek) | Firefly (Ateşböceği) |
| Lady (Hanımefendi) | Bug (Böcek) | Ladybug (Uğur Böceği) |
| Butter (Yağ) | Fly (Sinek) | Butterfly (Kelebek) |
| Sun (Güneş) | Rise (Yükselmek) | Sunrise (Gündoğumu) |
| Green (Yeşil) | House (Ev) | Greenhouse (Sera) |
| Bed (Yatak) | Room (Oda) | Bedroom (Yatak odası) |
| Living (Yaşamak) | Room (Oda) | Living-room (Oturma odası) |
| Run (Koşmak) | Way (Yol) | Runway (Podyum) |
Bileşik kelimelerin anlamlarını daha iyi kavrayabilmeniz için aşağıda yer alan bileşik kelimelerle cümle örneklerini inceleyebilirsiniz.
We watched the sunrise together.
(Birlikte gün doğumunu izledik.)
A firefly landed on my arm.
(Koluma bir ateş böceği kondu.)
I was sleeping and didn’t feel the earthquake.
(Uyuyordum ve depremi hissetmedim.)
Lucas’ letter was really heartbreaking.
(Lucas’ın mektubu gerçekten yürek burkucuydu.)
I left flowerpot in the greenhouse.
(Çiçek saksısını serada bıraktım.)
İngilizcedeki Düzensiz Fiillerden Meydana Gelen Sözcükler
İngilizcede bazı sözcükler çekimlendiği zaman sonuna “-ed” eki almazlar. Düzensiz şekilde, belli bir kural olmadan dönüşüme uğrarlar. Bu düzensiz fiillere örnekler ve çekimlenmiş halleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
| V1 (Birinci hal) | V2 (İkinci hal) | V3 (Üçüncü hal) |
|---|---|---|
| Arise (yükselmek) | Arose | Arisen |
| Awake (uyanmak) | Awoke | Awoken |
| Bear (taşımak, çekmek, katlanmak) | Bore | Borne |
| Beat (dövmek) | Beat | Beaten |
| Become (dönüşmek) | Became | Become |
| Begin (başlamak) | Began | Begun |
| Bend (bükmek) | Bent | Bent |
| Bet (iddiaya girmek) | Bet | Bet |
| Bid (teklif etmek) | Bid | Bid |
Düzensiz fiilleri daha iyi kavramak için aşağıda yer verilen düzensiz fiillerle kurulmuş cümle örneklerini inceleyebilirsiniz.
He became a monster because of his greed.
(Açgözlülüğü yüzünden bir canavara dönüştü.)
He has borne all of his problems.
(Bütün sorunlara katlandı.)
I bid against the rival company.
(Rakip şirkete karşı teklif verdim.)
She began crying even though I did nothing to her.
(Ona hiçbir şey yapmadığım halde ağlamaya başladı.)
She bent the canvas.
(O tuvali büktü.)
İngilizce Kelime Türetme Kuralları ve İngilizce Ekler ile İlgili Sık Sorulan Sorular
İngilizce kelime türetme nedir?
İngilizcede kelime türetmek, kelime köklerine ekler getirerek, kelimeleri birleştirerek veya kelimeleri çekimleyerek yeni anlamda kelimeler üretmek demektir.
İngilizcede “compound” ne demek?
İngilizcede “compound”, birleştirmek anlamına gelir. İki farklı kelimenin birleşiminden oluşan kelimelere “compound nouns” yani “birleşik kelimeler” adı verilir.
“Prefix” nedir?
İngilizcede “prefix”, “ön ek” anlamına gelir. Bu ekler yeni kelime türetmek için kelimelerin başına getirilir.
“Suffix” nedir?
İngilizcede “suffix”, “son ek” anlamına gelir. Bu ekler yeni kelime türetmek için kelimelerin sonuna getirilir.
Öğrendiklerinizi pratiğe dökmek ister misiniz? İngilizce öğrenmek için ihtiyacınız olan her şeye tek bir platform üzerinden ulaşabilirsiniz! 25 dakikalık bire bir canlı dersler, 40 dakikalık grup dersleri, 30.000’den fazla interaktif videolar, kelime öğrenme araçları, yapay zeka destekli öğretmen MiMi, quizler ve interaktif aktiviteler ile EnglishCentral, kullanıcılarına kişiselleştirilmiş ve kaliteli bir eğitim planını uygun fiyatlı olarak sunmaktadır. Hemen EnglishCentral’a kayıt olup İngilizce öğrenmeye başlamaya ne dersiniz?
